Het is inmiddels een jaar geleden dat de online kansspelmarkt gelegaliseerd werd. Nadat op 1 april 2021 de Wet Koa van kracht werd, kregen op 1 oktober de eerste online aanbieders een vergunning om online hun kansspelen aan te mogen bieden. Het is een bewogen eerste jaar geweest, zo laten ook de cijfers uit de herfstmonitor van de Ksa zien. De belangrijkste uitkomst is dat de markt stabiel is. We kijken graag even naar de cijfers, wat valt op?
Aantal vergunningen van 10 naar 22
In een jaar tijd is het aantal uitgegeven vergunningen gegroeid van 10 naar 22. De eerste piek aan aanvragen lag na de inwerkingtreding van de Wet Koa in april 2021, de tweede na aflopen van de afkoelingsperiode van de motie-Postma in maart 2022.
De Ksa verwacht nu nog steeds aanvragen, maar niet meer in grote aantallen ineens. Enkele cijfers over vergunningsaanvragen uit het rapport zijn:
- er zijn 22 vergunningen verleend, waarvan er inmiddels 16 actief geëxploiteerd worden op 30 september 2022.
- ongeveer 1 op de 3 aanvragen is succesvol.
- er zijn 19 vergunningen verleend voor kansspelen tegen het huis, 7 voor casinospelen tegen andere spelers (poker en bingo), 14 voor sportweddenschappen en 8 voor wedden op paardensport.
BSR na initiële groei stabiel
Het brutospelresultaat (BSR) is het financiële middel om de markt te duiden. Het overgrote deel wordt bepaald door het totaal aantal inzetten minus de uitgekeerde prijzen, bij spelen en weddenschappen tegen andere spelers geldt de ontvangen commissie.
In de eerste vier maanden na de opening groeide het BSR sterk. In oktober was dit nog 35 miljoen euro, wat opliep tot 90 miljoen euro in januari 2022. Daarna stabiliseerde het BSR zich op een gemiddelde van 81,4 miljoen per maand, wel met kleine schommelingen. Diverse factoren zijn van invloed op het BSR, zoals sportevenementen waarop ingezet kan worden, of het toetreden van een nieuwe vergunninghouder op de markt.
Men verwacht een trend in groei van 13 tot 15%, afgaande op ervaringen in het buitenland. Enkele observaties:
- 73% van het BSR komt uit casinospelen tegen het huis.
- het aandeel sportweddenschappen fluctueert het meest, onder invloed van evenementen, seizoenen etc.
- wedden op paardensport heeft een miniem aandeel: 0,2%.
- het aandeel van poker en bingo (spelen tegen andere spelers) is gedurende de periode stabiel.
- de grootste drie aanbieders hebben een gezamenlijk marktaandeel van 60 tot 70%.
- gemiddeld verliest een speler per maand €153, dat is inclusief bonusgeld. Dit bedrag is, met een piek in januari van €184, vrij stabiel.
Aantal speleraccounts groeit
In een eerdere monitor in het voorjaar van 2022 werd een aantal van 634.000 spelersaccounts genoemd. Dit blijkt nu wat te laag te zijn, omdat niet van alle aanbieders ook de inactieve accounts (waarop niet gespeeld wordt) waren meegeteld. In februari 2022 waren er 925.000 spelersaccounts, waarvan er met 489.000 actief gespeeld werd. In juli was dit respectievelijk 1,3 miljoen spelersaccounts tegen 563.000 actieve accounts. Het aantal accounts en actieve accounts groeit dus gestaag.
Opvallend is dat 22% van de actieve accounts een spelersaccount van een jongvolwassene (18 tot en met 23 jaar) is, de groep die vanuit de Wet Koa extra beschermd moet worden. Dit kan verschillende oorzaken hebben, zoals:
- wellicht gokken jongvolwassenen in het algemeen vaker.
- jongeren zijn vaak meer vertrouwd met online toepassingen.
- het kan zijn dat jongeren meerdere actieve spelersaccounts per persoon hebben.
Over de deelname aan kansspelen in het algemeen zijn weinig concrete cijfers bekend. De enige cijfers die genoemd worden zijn die van een onderzoek van begin 2022 maar de uitkomsten lijken niet geheel te kloppen. Hieruit mogen we concluderen dat het tijd is voor nieuwe, gestructureerde onderzoeken. Kanalisatie
Een doel van de Wet Koa is een kanalisatiegraad van 80% in 2024. Deze kan op drie vlakken bekeken worden: op basis van spelers, webverkeer en BSR.
Qua spelers kunnen we al snel concluderen dat de cijfers nog niet concreet genoeg zijn, aangezien hier hetzelfde onderzoek is gebruikt als voor de deelname aan kansspelen. Deze cijfers stroken ook niet met de cijfers uit een andere enquête en onderstrepen dus het belang van een gedegen onderzoek.
Op het gebied van webverkeer zien we dat het aantal uren er op legale goksites wordt doorgebracht (er kan geen onderscheid tussen bezoek en daadwerkelijk spelen gemaakt worden), sinds 1 oktober 2021 logischerwijs flink is toegenomen. Bezoeken aan illegale websites (top 100 zoals bekend bij de Ksa) zijn gedaald in aantallen uren. it komt deels omdat veel aanbieders hun activiteiten in Nederland gestaakt hebben om zo later kans te maken op een vergunning.
De cijfers kunnen wel fluctueren en achteraf gecorrigeerd worden als de Ksa notie krijgt van nieuwe of voorheen onbekende websites. Wat opvalt is dat het aantal uren op legale websites in de zomer afnam, waarschijnlijk door de afname in sportwedden omdat competities en kampioenschappen stilliggen, maar die dip bij illegale websites niet te zien is. Dat lijkt te erop te wijzen dat spelers bij illegale websites vooral casinospelen spelen en minder aan sportsbetting doen.
Spelers die meer en vaker spelen, zijn gevoeliger voor hogere uitbetalingspercentages die ze veelal bij illegale gokwebsites vinden. Zij vinden het minder belangrijk bij een legale aanbieder te spelen. Dat heeft invloed op kanalisatie op basis van BSR, en is ook lastiger te sturen. Toch wordt de kanalisatie van BSR in 2022 op 76% geschat, en voor komend jaar op de beoogde 80%.
Verslaving en verslavingspreventie
Een ander belangrijk doel van de Wet Koa is verslavingspreventie. Harde cijfers over mensen in behandeling bij verslavingszorg zijn er niet. LADIS heeft vanwege de veranderingen in Wkkgz zes jaar geen gegevens kunnen verwerken en is daar nu mee bezig. Het is echter nog te vroeg om deze gegevens te kunnen gebruiken.
Dat betekent dat er op basis van onderzoeken en enquêtes wel voorzichtig iets gezegd kan worden. Ipsos heeft in een enquête twee vragen gesteld:
- heeft u ooit gelogen tegen mensen die belangrijk voor u zijn over hoeveel u gokte?
- Heeft u ooit de behoefte gevoeld steeds meer geld in te zetten bij het gokken?
Van de respondenten gaf in 2022 40% aan dat ze een van beide vragen met ‘ja’ konden beantwoorden (in 2021 37%), en 15% kon dat voor beide vragen (2021: 15%). Er zit geen verschil in de cijfers tussen jongvolwassenen en de oudere doelgroep. Uit dit onderzoek blijkt dat er behoefte is aan periodieke metingen.
Loket Kansspel is in het leven geroepen met Wet Koa, en kan 24/7 bereikt worden door spelers met vragen of zorgen, en hun naasten. In Q4 van 2021 werd dat 679 keer gedaan, waarvan 254 voor hulp en de overige contactmomenten informatief van aard waren. In de eerste twee kwartalen van 2022 waren dat 439 en 539 contactmomenten, waarvan ongeveer de helft voor hulp. Vooral mannen jonger dan 40 jaar nemen contact op, blijkt uit schattingen.
Tot slot Cruks. Op 30 september 2022 zijn er 23.000 inschrijvingen. Van 1.929 inschrijvingen is de inschrijving inmiddels beëindigd. Aanbieders hebben in totaal 18 verzoeken gedaan om mensen in te schrijven en 43 mensen hebben bezwaar gemaakt tegen hun eigen vrijwillige inschrijving. Cruks werd in januari 2022 – toen een lockdown gold en de landbased aanbieders de deuren gesloten moesten houden – 16,7 miljoen keer geraadpleegd, in augustus 2022 was dat 26,5 miljoen keer.
De vertegenwoordiger
Elke online aanbieder moet een vertegenwoordiger hebben voor voorkomen van kansspelverslaving. Hieraan worden ook eisen gesteld. Alle aanbieders hebben zo’n vertegenwoordiger, vrijwel allemaal in dienst. Een vertegenwoordiger werkt voor twee vergunninghouders en twee vergunninghouders hebben twee vertegenwoordigers. De meeste vertegenwoordigers hebben een dubbelrol met een functie als Responsible Gambling Manager of soortgelijk.
Reclame
Het heetste hangijzer sinds de opening van de markt zijn de reclames. Uitgaven aan en reclame-uitingen groeiden, evenals de maatregelen om het juist aan banden te leggen. Dat heeft geleid tot het volgende:
- de bestedingen aan tv-reclame waren in november 2021 gemiddeld €890.000 per aanbieder, in augustus 2022 was dat nog €319.000.
- het aantal uitingen op tv blijft wel redelijk gelijk rond de 10 miljoen, waarvan de helft ongeveer voor online aanbieders.
- er zijn geen harde cijfers voor buitenreclame maar deze lijkt vanaf 1 juni 2022 bijna uit het straatbeeld verdwenen te zijn.
- vanaf januari 2022 zijn de uitgaven voor online reclame gegroeid, van een kleine 2 miljoen euro totaal in januari tot ruim 5 miljoen in april. Daarna stabilisatie rond 4 miljoen euro. Het aantal uitingen volgt deze trend.
- reclame op social media wordt vooral gedaan door loterijen, het aandeel van online aanbieders is erg klein en redelijk stabiel over de maanden.
- er is een toename zichtbaar in het aantal sponsorcontracten, die veelal voor langere periode zijn.
Kortom, er is veel stabilisatie te zien over de gehele linie in de markt, maar er is vooral werk aan de winkel voor concrete cijfers op het gebied van spelers. Wij kijken uit naar de volgende monitor en houden de ontwikkelingen nauwlettend in de gaten.